Het wetsvoorstel afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA) is inmiddels door de Eerste Kamer aangenomen en zal waarschijnlijk dit najaar in werking treden. Hiermee wordt het eenvoudiger om massaschadegevallen collectief af te wikkelen.
In Nederland kennen we al collectieve acties. Zo biedt de Wet collectieve afhandeling massaschade (WCAM) de mogelijkheid om een overeenkomst die voorziet in de afwikkeling van een groot aantal gelijksoortige vorderingen tot schadevergoeding – een massaschade – en die is gesloten tussen een organisatie die de belangen van de gedupeerden behartigt en de aansprakelijke partij of partijen, door de rechter verbindend te laten verklaren voor de gehele groep van gedupeerden.
Verder regelt artikel 3:305a BW dat een stichting of vereniging met volledige rechtsbevoegdheid een rechtsvordering kan instellen die strekt tot bescherming van gelijksoortige belangen van andere personen. Dit kan bijvoorbeeld een verklaring voor recht betreffen. De rechtsvordering kan echter niet strekken tot schadevergoeding.
De nieuwe wet biedt wel de mogelijkheid voor een collectieve schadevergoedingsactie. Er komt één regime voor collectieve acties, ongeacht of de belangenorganisatie wel of niet schadevergoeding vordert en ongeacht de grondslag waarop de belangenorganisatie schadevergoeding vordert. De uitspraak van de rechter in de collectieve actie is in beginsel bindend voor alle in Nederland woonachtige personen die vallen binnen de groep waarvoor de belangenorganisatie in rechte opkomt.
Daarnaast moeten alle collectieve acties als vorderingsprocedure worden aangebracht bij de rechtbank Amsterdam en worden aangetekend in een register voor collectieve acties. Als meer belangenorganisaties een collectieve vordering willen instellen voor dezelfde gebeurtenis of gebeurtenissen over soortgelijke feitelijke en rechtsvragen, wijst de rechter uit hun midden de meest geschikte aan als Exclusieve Belangenbehartiger voor alle gedupeerden. Om te voorkomen dat er te makkelijk en te snel een collectieve actie wordt opgestart, stelt de nieuwe wet ook eisen aan de belangenorganisaties. Zo worden de ontvankelijkheidseisen voor belangenorganisaties voor het instellen van een collectieve vordering aangescherpt op het punt van governance, financiering en representativiteit. Een uitzondering geldt voor bepaalde gevallen waarin het stellen van deze eisen disproportioneel zouden zijn.
Verder zal gelden dat na aanwijzing van de Exclusieve Belangenbehartiger gedupeerden zich aan de collectieve belangenbehartiging kunnen onttrekken door een opt out. De uitspraak van de rechter in de procedure is uiteindelijk bindend voor alle gedupeerden die niet hebben gekozen voor een opt out.
De bepalingen van de WAMCA zijn van toepassing op collectieve acties ten aanzien van gebeurtenissen op of na 15 november 2016 die worden ingesteld na de inwerkingtreding van de WAMCA. ADVOCURA houdt de datum inwerkingtreding in de gaten.